خلیل کیوان: مذاکرات مسکو: یک گام به عقب
انترناسیونال ۴۵۸
مذاکرات مسکو هم به نتیجه ای نرسید. هر دو طرف در مسکو بر خطوط اصلی بسته های پیشنهادی که در مذاکرات بغداد ارائه کرده بودند،پافشاری کردند. غرب همچنان بر سه محور؛ توقف غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم، بستن تاسیسات هسته‌ای فردو و خارج کردن بقایای سوخت هسته‌ای حاصل از غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم از ایران و جمهوری اسلامی بر حق خود برای غنی سازی تاکید کرد و خواهان قطع فوری تحریم ها شد. ۳+۳ بر لازم الاجرا بودن قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل اتفاق نظر داشتند و جمهوری اسلامی بر مردود بودن این قطعنامه ها انگشت گذاشت و از حق غنی سازی کوتاه نیامد.
۱+۵ حتی به این راضی شد که جمهوری اسلامی فعلا از میان این سه محور، با توقف غنی سازی ۲۰ درصدی توافق کند. این هم، مورد قبول واقع نشد. در مقابل، جمهوری اسلامی خواهان قطع فوری تحریم ها شد. غرب بر تشدید آنها در صورتیکه جمهوری اسلامی فورا با توقف غنی سازی ۲۰ درصدی گردن ننهد، تاکید گذاشت. قرار است که تحریم های وسیع تر نفتی و بانکی اتحادیه اروپا از اول ماه جولای عملی شود. گمانه زنی در مورد حلقه های بعدی تحریم ها نیز، از هم اکنون شروع شده است.
تنها توافق مذاکرات مسکو باز نگه داشتن دریچه مذاکرات بود. این مذاکرات یک گام نسبت به مذاکرات بغداد عقب تر رفت. در مسکو توافق شد که در سطحی پائین تر در سوم جولای، اولین گام مذاکرات بعدی که سه مرحله ای است، برگزار گردد. در مرحله اول، کارشناسان دو طرف، ملاقات خواهند کرد و پیشنهادات ۳+۳ و پاسخ جمهوری اسلامی به این پیشنهادات و همچنین، موضوعات دیگری که ایران در جلسات طرح کرده است، مورد بررسی قرار گیرد. در گام بعدی ،مذاکراتی در سطح معاونین تیم های مذاکره کننده برگزار میگردد و گام سوم به این ترتیب است که در طی این روند، روسای دو تیم مذاکراه کننده، کاترین اشترن و سعید جلیلی برای چشم انداز مذاکرات و برگزاری نشست سیاسی آتی در تماس باشند. این روند ناروشن و پر از ابهام است.
نتیجه مذاکرات مسکو را" روسیس‌کایا گازتا" که یک روزنامه دولتی روسیه است، در مطلبی در روز چهارشنبه ۲۰ ژوئن به این شکل بیان کرده است: "نشست مسکو میان ایران و گروه ۱+۵ باب مذاکرات را نبست. پیام کاملاَ روشن نشست این بود که ایران تهدید به بمباران نمی‌شود و مذاکرات اتمی ادامه خواهند یافت". به بیانی دیگر، توافقی صورت نگرفت. جنگی فعلا در دستور نیست. مذاکرات ادامه دارد.
اظهارات بعدی شرکت کنندگان در مذاکرات مسکو بر بی اعتمادی و ناروشنی آینده مذاکرات حکایت میکنند. کاترین اشترن در مورد این روند اعلام کرد که: "انتخاب بر عهده ایران است. ما از ایران انتظار داریم در مورد این که آیا برای اقدامات دیپلماتیک تمایل دارد تصمیم‌گیری کند و همچنین انتظار داریم ایران بر روی رسیدن به توافق بر سر برداشتن گام‌های واقعی برای اعتمادسازی تاکید کند و همچنین به نگرانی‌های جامعه بین‌المللی نیز توجه کند". ویلیام هگ وزیر امور خارجه بریتانیا با انتشار بیانیه ای کنفرانس مسکو را " فرصتی از دست رفته" خواند و جمهوری اسلامی را به فشارهای بیشتر تهدید کرد. لوران فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه با صدور بیانیه ای خواستار تشدید فشار و تحریم کامل نفتی ایران شد. سرگئی ریباکف، نماینده روسیه در ۵+۱ اظهار داشت با توجه به مواضع متفاوت و پیچیده دو طرف، بسختی میتوان به توافقی دست یافت.
زمان بنفع جمهوری اسلامی نیست. تا پیش از اجماع در شورای امنیت سازمان ملل و اجرائی شدن تحریم ها، تاکتیک وقت کشی و فرار رو به جلو برای جمهوری اسلامی مقرون به صرفه بود. اکنون، فاکتور زمان بنفع غرب عمل میکند. غرب از نظر سیاسی با اجماع در شورای امنیت سازمان ملل و با توافق و هماهنگی با چین و روسیه بر سه محوری که در مذاکرات طرح میکند، فی الحال موقعیت خود را در مقابل جمهوری اسلامی مستحکم تر کرده است. چین و روسیه گرچه با راه حل نظامی و تحریم های یکسویه برای حل مساله اتمی جمهوری اسلامی مخالفت میکنند اما، از جهاتی باغرب هماهنگ شده اند. در کنفرانس سران ۲۰ کشور در برزیل، اوباما و پوتین بیانیه مشترکی انتشار دادند و اعلام کردند که در مورد مساله هسته ای ایران "هماهنگ" هستند.
آیا جمهوری اسلامی در مقابل این فشارها تسلیم خواهد شد؟ مساله اتمی موضوع در خودی برای رژیم اسلامی نیست. این مساله راهبردی برای جمهوری اسلامی است و به بود و نبود رژیم گره خورده است. موضوع مهمتری که در پس مذاکرات هسته ای حل و فصل میگردد، رابطه غرب با جمهوری اسلامی که بیش از سه دهه است که لاینحل مانده است. مساله اتمی بهانه و محمل حل و فصل این رابطه است. رژیم اسلامی که در مقابل آمریکا و غرب عقب نشینی کند و ضد آمریکائی گری خود را تخفیف دهد، ماندنی نیست. این، چسب درونی رژیم است. رژیم اسلامی خوب میداند که هر عقب نشینی مقدمه عقب نشینی های بیشتر و سرآغاز در هم ریختن صفوف درونی آن است. بنابراین، بعید است که جمهوری اسلامی بدون فشارهای بیشتر و تکان های شدید درونی به این سازش و عقب نشینی راضی شود. بن بستی که رژیم در آن گرفتار آمده است را سایت بازتاب بخوبی منعکس کرده است. این سایت مطلبی در روز چهارشنبه ۳۱ خرداد با این عنوان که: هم چوب را میخوریم و هم پیاز را؟ منتشر کرده است. در این نوشته آمده است که زمان بنفع غرب عمل میکند و لذا اتخاذ سیاستی تازه و لزوم یک چرخش در مذاکرات را به سران رژیم توصیه میکند. این سایت مینویسد: "حداقل انتظار این است که مذاکرات از طرف ایران به کلی تعطیل شود و ادامه آن به زمانی پس از تعلیق یا لغو تحریم ها موکول شود، چرا که چنین تحریم هایی و از آن مهم تر، تحریم های حمل و نقل جهانی علیه ایران، تفاوت خاصی با جنگ با ایران ندارد".
جمهوری اسلامی راه پس و پیش ندارد. ادامه سیاست تاکنونی مرگ آور و ترک مذاکرات هم، از این کشنده تر است. ۱+۵به تشدید تحریم ها امید بسته است. تاکید شده است که تحریم های تازه اتحادیه اروپا علیه صادرات نفتی از اول جولای به اجرا در آید. گفته میشود در صورت کوتاه نیامدن جمهوری اسلامی تحریم های سخت تری در سطوح ممنوعیت حمل نقل هوایی و دریایی در راه اند. برای جمهوری اسلامی که فی الحال با مشکلات عدیده اقتصادی روبرو شده است و تورم شتابانی که به نارضایتی گسترده دامن زده است،این تحریم ها خرد کننده است. دوراهی سازش و لغو غنی سازی و یا پشت کردن به مذاکرات در مقابل جمهوری اسلامی قرار گرفته است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر